“Het onderwijs in: hoe kom je er weer uit?”
Deze opmerking hoorde ik regelmatig toen ik als pas afgestudeerd academicus vertelde dat ik het onderwijs in wilde: “Nu al? Dat kan altijd nog joh. En pas op, er is geen weg terug. Vanuit het onderwijs naar het bedrijfsleven, dat kan niet meer. Die pas is afgesneden”.
Die stelling speelt zich nog regelmatig af in mijn hoofd. Met mijn Msc Reservoir Geology en BsC natuurkunde zou ik nu nog bij veel bedrijven terecht kunnen. Mijn angst is dat, mocht ik ooit het onderwijs willen verlaten, dit inderdaad niet meer kan. Zit ik dan echt gevangen in het onderwijs?
Ik zou het onterecht vinden. Ik heb mij de laatste jaren veel breder kunnen ontwikkelen. Waar ik voorheen slechts een natuurkundig specialist was, heb ik als docent een berg mensenkennis opgedaan. Door mijn opleiding tot, en ervaring als docent ben ik gegroeid in het begeleiden van persoonlijke ontwikkeling, het inzetten van groepswerk om resultaten te bereiken en is mijn kennis toegenomen van de (verschillende) manieren waarop mensen leren en (samen)werken.
Ik ben niet alleen mensen en groepen beter gaan lezen en begrijpen, maar ook mijzelf en hoe ik in groepen functioneer. Mijn zelfkennis en reflecterend vermogen is enorm toegenomen. Een treffend voorbeeld: als ik mijn ongeduld en chagrijn op een verkeerde manier in de klas uit, dan betalen de leerlingen mij met dezelfde munt en direct terug. Dat is pas rapid feedback.
Als docent ‘denk je op je voeten’ (vrije vertaling uit het Engels), dus speelde ik in op ontelbare situaties in de klas. Tijdens lessen op de middelbare school ben je namelijk constant inschattingen aan het maken. Ik vroeg mij af “Waartoe zou de groep de wetten van Newton moeten kennen? Wat heeft de groep nodig om ze te leren? Hoe kan ik rekening houden met de vermoeide of energieke indruk die de leerlingen maken? Kan ik de stof beter uit het boek aanbieden of zijn ze vandaag gemotiveerd genoeg om aan de slag te gaan met een uitdagende opdracht? En hoe kan ik die jongen erbij betrekken die altijd roept “ik snap het toch nooit!”?”. Deze vragen stel je jezelf als docent tijdens 7 lessen per dag, 5 dagen per week, jaren achter elkaar. Zo nestelen de vragen en de oplossingen zich in elke vezel van je lichaam en geest, totdat je, zonder dat je je er bewust van, ze volautomatisch gebruikt om gewenste resultaten met verschillende groepen en leerlingen te bereiken.
Door het docent zijn ben ik gegroeid in plannen en organiseren. Ik had meer dan 200 leerlingen te begeleiden, van wie je allemaal bijhoudt hoe zij zich ontwikkelen. Als docent merkte ik dat een goede (les)voorbereiding zich altijd uitbetaalt in een betere sfeer en betere prestaties van de leerlingen. Als docent vermeed ik -zo ver mogelijk- met een gebalanceerde planning ook de pieken aan werk en stress. Dit leer je niet alleen als docent, je stimuleert ook je leerlingen zich daarin te bekwamen.
Vervang in het bovenstaande stuk leerlingen door werknemers en groepen door teams, en je merkt op dat docenten zich in feite ontwikkelen in leiderschap. Menig manager en directeur in Nederland zou wat dat betreft veel kunnen leren van hoe docenten zich ontwikkelen en, vaak spontaan en ‘in het veld’, hun creativiteit en vak- en mensenkennis inzetten om ervoor te zorgen dat een groep en de individuën tot bloei kunnen komen.
Dit betekent dat ook de docentenopleidingen hierop moeten worden toegespitst. Docenten worden thans te veel opgeleid om enkel voor een klas pubers te staan en om slechts dat ene vak te geven. Terwijl goede docenten gewoon goede mensen en goede leiders zijn (zie ook dit artikel van Gert Biesta).
Ik pleit voor een veel bredere opzet van de docentenopleiding en een bredere inzet van docenten: jezelf ontwikkelen tot docent betekent jezelf ontwikkelen -tot een leider in welk gebied dan ook. Dan is er altijd een weg terug! En andersom ook: wil je een leidinggevende functie in je bedrijf? Ga dan eerst even voor de klas staan om te oefenen!
Meer weten hoe jij je als docent kunt ontwikkelen in leiderschap? Kijk op ‘t Wylde Leren.
Bij Stichting ‘t Wylde Leren geloven we dat jij zélf de leiding hebt over je leven. Jij bepaalt de koers. Dat leren wij jongeren al op jonge leeftijd door ze op educatieve avonturen over de hele wereld mee te nemen. Deel van het avontuur is het zélf financieren van de reis, waar we de jongeren ook in trainen. De wereld is het nieuwe klaslokaal!